Rug Pull là gì? Cách nhận biết và phòng tránh rủi ro bị Rug Pull cho người mới

Trong bài viết này, Allinstation sẽ mang đến cho anh em những thông tin cần thiết xoay quanh thuật ngữ Rug Pull và chỉ ra một số biện pháp phát hiện và phòng tránh thủ thuật lừa đảo này nhé.

Đọc thêm: Rug Pull trong Crypto – Bài học cảnh giác và cách phòng tránh

Rug Pull là gì?

Rug Pull hay tiếng việt là “qua cầu rút ván” được bắt nguồn từ cụm từ “pull the rug out from under (someone)” là thuật ngữ để chỉ hành động các nhà phát triển bỏ rơi dự án của mình khi tiến hành rút hết thanh khoản hoặc bán toàn bộ token, để lại các nhà đầu tư với lượng token vô giá trị gây thiệt hại nặng nề cho nhà đầu tư.

Các hình thức Rug Pull hiện nay

Fast Rug Pull

Trong trường hợp này, chủ dự án sau khi có đủ 1 lượng token sẽ bơm giá nhằm thu hút thanh khoản từ thị trường, sau đó sẽ bán toàn bộ số token đang sở hữu cho đến khi thanh khoản cạn kiệt, những nhà đầu tư khác cũng không thể bán được nữa vì lúc đó không còn thanh khoản và giả bị giảm nặng nề (gần như là về con số 0).

Slow Rug Pull

Hình thức lừa đảo này mang tính tinh vi và có kế hoạch hơn là Fast Rug Pull. Với slow rug, dự án sẽ giảm giá từ từ kèm theo bơm giá trong 1 khoảng thời gian để hấp thụ thanh khoản từ những người chơi đang tiến hành trung bình giá (DCA). Với hình thức này người dùng rất khó để nhận biết nếu không biết check các hoạt động on-chain từ các địa chỉ ví.

Hard Rug Pull

Hard rug pull xảy ra khi các lập trình viên cố tình cài đặt mã độc hại với mục đích đánh cắp tài sản của người dùng. Có hai loại thông dụng của hard rug pull là:

• Đánh Cắp Thanh Khoản (Liquidity Stealing): Kẻ lừa đảo tạo giá trị cho token của họ bằng cách ghép cặp giao dịch với các tài sản khác như ETH hoặc BNB để cung cấp thanh khoản. Khi giá tăng, nhà đầu tư mua vào vì FOMO. Cuối cùng, kẻ lừa đảo rút toàn bộ thanh khoản, khiến giá token giảm mạnh và nhà đầu tư bị thiệt hại.
• Giới Hạn Lệnh Bán (Limiting Selling Order): Lập trình viên cài đặt mã để chỉ họ có thể bán token, chờ đến khi giá tăng và bán toàn bộ vị thế của họ, gây sự chênh lệch giá lớn. Ví dụ điển hình là dự án Squid Game, khi giá token tăng 23 triệu % trong 1 tuần nhưng giảm về 0 chỉ trong vài phút, khiến nhà đầu tư không thể bán và mất tiền.

Soft Rug Pull

Soft rug pull xảy ra khi kẻ lừa đảo bán đột ngột một lượng lớn token, làm giá giảm đáng kể và ảnh hưởng đến tài sản của nhà đầu tư. Một hình thức thông dụng của soft rug pull là Bán Tháo (Dumping). Dự án lừa đảo đẩy giá token lên cao thông qua quảng bá và thuê KOL, sau đó bán phần lớn lượng token để thu lợi nhuận, để lại nhà đầu tư với token có giá trị giảm mạnh (khá tương đồng với Fast Rug Pull)

Nhận diện các dự án có nguy cơ Rug Pull

Đội ngũ ẩn danh

Một trong những dấu hiệu quan trọng đầu tiên để nhận biết dự án Rug Pull là đội ngũ phát triển ẩn danh. Các dự án có đội ngũ phát triển ẩn danh và tài khoản mạng xã hội mới tạo thường có nguy cơ cao lừa đảo nhà đầu tư.

Không khóa thanh khoản

Các dự án uy tín thường khóa thanh khoản của nhà đầu tư trong một thời gian nhất định để đảm bảo tính thanh khoản và ngăn chặn hành vi rút hết tiền của đội ngũ phát triển. Nếu dự án không thực hiện khóa thanh khoản, đây là một dấu hiệu nguy hiểm của Rug Pull.

Không công khai mã nguồn

Dự án không công khai mã nguồn là một dấu hiệu quan trọng cho thấy thiếu minh bạch. Mã nguồn mở cho phép cộng đồng kiểm tra và theo dõi hoạt động của dự án, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu lừa đảo.

Không thực hiện kiểm tra bảo mật (Audit)

Các dự án uy tín thường thuê bên thứ ba kiểm tra bảo mật smart contract để đảm bảo an toàn. Nếu một dự án không thực hiện kiểm tra bảo mật, nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ trước khi đầu tư.

Mất cân đối trong việc phân phối lượng token

Nếu phần lớn token của dự án nằm trong tay một vài người, họ có thể dễ dàng bán tháo, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhà đầu tư. Sự phân phối token không cân xứng là một dấu hiệu rõ ràng của Rug Pull.

Website sơ sài

Website là bộ mặt của một dự án, nếu website của dự án sơ sài, mắc nhiều lỗi chính tả cơ bản, điều này cho thấy đội ngũ phát triển có thể đang có ý định lừa đảo nhà đầu tư.

Cách Nhận Biết và Phòng Tránh Rug Pull

• Nghiên Cứu Kỹ Dự Án: Kiểm tra thông tin về đội ngũ phát triển, lộ trình dự án và các đánh giá từ cộng đồng.
• Kiểm Tra Hợp Đồng Thông Minh: Đảm bảo hợp đồng thông minh của dự án đã được kiểm toán và không có mã độc hại.
• Theo Dõi Hoạt Động Giao Dịch: Theo dõi khối lượng giao dịch và các biến động giá bất thường.
• Tránh FOMO: Luôn giữ bình tĩnh và không đầu tư vào dự án chỉ vì giá đang tăng mạnh.

Các vụ Rug Pull nổi bật trong quá khứ

Squid Game

Squid Game là một dự án tiền điện tử lấy cảm hứng từ bộ phim cùng tên của Netflix. Dự án này đã huy động được 3,3 triệu USD từ các nhà đầu tư. Tuy nhiên, đội ngũ phát triển dự án đã khai thác lỗ hổng trong hợp đồng thông minh để thực hiện Rug Pull, khiến giá trị token SQUID giảm đến 99% so với mức cao nhất mọi thời đại.

Doraemon

Doraemon là dự án memecoin trên Solana vừa bị Rug Pull vào ngày 26/6/2024. Đội ngũ phát triển đã bán 2,5 triệu DORAE token để thu về hơn 1,4 triệu USD, khiến giá token giảm đến 99%.

DeFi100

DeFi100 là một trong những vụ Rug Pull trắng trợn nhất trong lịch sử tiền mã hoá. Giao thức DeFi này phát triển trên BNB Chain dự án đã bỏ trốn với 32 triệu USD của người dùng. Họ sau đó đăng thông báo trên website của dự án: “Chúng tôi đã lừa bạn và bạn không thể làm gì khác”.

Tổng kết

Các hình thức lừa đảo trong thị trường Crypto ngày càng tinh vi và phổ biến. Thiệt hại từ các vụ lừa đảo, đặc biệt là rug-pull đối với người dùng là vô cùng lớn. Do vậy, trước khi đầu tư, anh em nên dành thời gian để nghiên cứu các đồng token mới và tiến hành thẩm định trước khi đầu tư vào một dự án mới.

Bài viết trên nhằm mang đến cho anh em những thông tin về thuật ngữ Rug-pull, cách nhận biết cũng như cách phòng tránh chúng. Hi vọng Allinstation đã cung cấp cho anh em những thông tin cần thiết, cảm ơn anh em đã quan tâm theo dõi!