Outlier Ventures: Sự Phát triển của Mạng xã hội Phi tập trung

Tiêu đề Gốc: Sự Thịnh Hành của Mạng Xã Hội Phi Tập Trung

Tác Giả Gốc: Lorenzo Sicilia, Trưởng Kỹ Thuật tại Outlier Ventures

Dịch: xiaozou, Golden Finance

Outlier Ventures đã nhận thấy sự phát triển tích cực trong mạng xã hội phi tập trung, với Farcaster và Lens Protocol bắt đầu thu hút sự chú ý của người dùng thực sự. Khi đến các sản phẩm dành cho thị trường đại chúng, công nghệ mã hóa đang trở nên ngày càng thực tế và hiệu quả hơn. Sự thiếu quản lý khóa riêng tư và trải nghiệm trên di động hàng đầu đã làm trì hoãn việc người dùng chấp nhận mã hóa.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ đào sâu vào một số đối thủ chính trong các phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung được mã hóa, các chức năng, kiến trúc tương ứng của họ, và thảo luận về cơ hội cho các nhà sáng lập Web3 để xây dựng các giao thức đồ thị xã hội phi cần sự cho phép mới.

1. Mạng Xã Hội

Sau hơn một thập kỷ sử dụng các nền tảng như Instagram, Facebook, Twitter và các nền tảng khác, mọi người đều biết cách mạng xã hội hoạt động. Khái niệm của mạng xã hội quay quanh người dùng, họ cung cấp sở thích của mình cho hệ thống bằng cách điền thông tin vào hồ sơ và chọn tài khoản họ muốn theo dõi, nhận lại một luồng thông tin cá nhân theo thời gian thực được tùy chỉnh.

Dựa trên khái niệm đơn giản này, mạng xã hội đã xây dựng đế chế của mình, nhằm thu hút sự chú ý của người dùng và giữ họ trong những bức tường cao của vườn mạng xã hội càng lâu càng tốt. Dữ liệu người dùng có giá trị, từ đó trở thành một loại hàng hóa.

Mạng xã hội phi tập trung nhắm vào việc phá vỡ những rào cản này, đạt được tính di động của danh tính người dùng, cho phép người dùng kiểm soát nhiều hơn về sở thích/quyền riêng tư của họ, và làm cho việc chuyển đổi giữa các nền tảng dễ dàng hơn.

Giống như tiền điện tử có thể mang lại các giao dịch không cần sự cho phép cho bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu trên thế giới, DeSo (mạng xã hội phi tập trung) mang lại việc giao tiếp không cần sự cho phép và phát sóng không thể kiểm duyệt.

Tuy nhiên, điều thực sự hấp dẫn là DeSo cũng không cần sự cho phép cho các nhà xây dựng, cho phép các nhà phát triển đổi mới trên các giao thức hiện có mà không cần sự cho phép của bất kỳ người đứng cổ vị nào. Mô hình thành công của "DeFi Lego" có thể được sao chép ở đây.

Trước sự xuất hiện của DeSo dựa trên Web3, nỗ lực mạng xã hội phi tập trung duy nhất là Mastodon. Sau khi Elon Musk mua lại Twitter, Mastodon dường như đã sẵn sàng tận dụng lợi thế này, nhưng vấn đề về khả năng sử dụng và trải nghiệm người dùng bị phân mảnh cuối cùng dẫn đến việc tăng trưởng của nó bị đình đốn ở mức 1 triệu người dùng hàng ngày.

Hôm nay, Farcaster, Lens và các dự án khác đang khám phá một cách tiếp cận khác xây dựng trên các nguyên tắc Web3, mang đến một số yếu tố mới.

2. SocialFi

SocialFi tích hợp các nguyên tắc Web3 vào tài chính phi tập trung trên đỉnh của mạng đồ thị xã hội. Các bên tham gia bao gồm người tạo nội dung, người ảnh hưởng và người dùng cuối cùng muốn kiểm soát tốt hơn dữ liệu của họ và tự do ngôn luận, nhằm mục tiêu lợi nhuận thông qua sự tương tác trên mạng xã hội và tính kết dính.

Thu nhập dựa trên tiền điện tử, trong khi quản lý danh tính được xử lý bởi một bộ khóa riêng tư. Hầu hết họ cho biết họ có thể tận dụng các tổ chức tự trị phi tập trung (DAOs) để chống lại sự kiểm duyệt. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có sự đồng thuận.

Hãy xem sự khác biệt chính nó so với các mạng xã hội khác:

• Khu vực có cổng thông tin: Chỉ những người nắm giữ token của người tạo nội dung mới có thể truy cập vào các tính năng hoặc khu vực cụ thể.
• Tip: Mọi người có thể nhận tips dưới dạng tiền điện tử, có thể là token của nền tảng hoặc các loại token khác.
• Đăng ký một lần hoặc định kỳ: Thanh toán mã hóa cho hàng hoá hoặc dịch vụ số diễn ra trong nền tảng.
• Khuyến mãi từ nền tảng: Người dùng và người tạo nội dung có thể kiếm được khuyến mãi token từ nền tảng dựa trên sự tương tác của họ.

Mặc dù các khái niệm này có

Họ đã tồn tại từ lâu, chỉ thu hút sự chú ý cao trên thị trường sau khi Friend Tech phát hiện tiềm năng của các cuộc trò chuyện có cổng thông tin mã thông báo. Người dùng cần có mã thông báo gọi là "keys" (có thể giao dịch) để họ có thể hưởng lợi từ sự phổ biến ngày càng tăng của các nhà sáng tạo nội dung. Friend Tech đã có 800.000 người dùng địa chỉ duy nhất vào đỉnh điểm của mình, nhưng tỷ lệ giữ chân giảm đáng kể sau đó. Trong khi các đường cong kết nối vượt trội trong việc thúc đẩy sự chấp nhận thông qua việc tạo ra sự cấp bách và FOMO, trong dài hạn, các đường cong này thiếu sự giữ chân của người dùng. Để thực sự duy trì sự hấp dẫn của người dùng, cần hai yếu tố chính: việc hình thành hiệu ứng mạng tạo ra giá trị nền tảng tăng lên khi có nhiều người dùng tham gia, và tiện ích dài hạn cụ thể mang lại lợi ích vượt ra ngoài những lợi ích ngắn hạn. Đồ thị xã hội Web3 Đồ thị xã hội đại diện cho mối quan hệ giữa các thực thể, chẳng hạn như con người, tổ chức, địa điểm và bất cứ thứ gì khác có thể được kết nối với nhau. Các thực thể Web2 như Facebook, Twitter, Instagram và TikTok đã tích luỹ hiệu ứng mạng đáng kể, đặc biệt trong việc ngăn chặn người dùng khỏi việc tham gia các trang mạng xã hội khác vì chuyển mạng có nghĩa là bắt đầu lại từ đầu. Lens, Farcaster và các dự án khác bắt đầu xây dựng sự khác biệt từ điểm ma sát này, phát triển các đồ thị mở thực sự với nhiều giao diện trước cung cấp trải nghiệm người dùng khác nhau sử dụng cùng dữ liệu. Tuy nhiên, Facebook tạo ra 4PB dữ liệu mỗi ngày. Nó đăng 510.000 bình luận mỗi phút, cập nhật trạng thái 293.000 lần, nhận 4 triệu lượt thích và tải lên 136.000 ảnh. Hiện tại, không có blockchain hiện tại nào có thể xử lý được lượng dữ liệu lớn như vậy, và có thể không bao giờ có được vì tối ưu hóa blockchain nhắm vào các trường hợp sử dụng khác nhau: trao đổi giá trị không cần phép. Ví dụ, việc chi tiêu gấp đôi là một rủi ro tài chính blockchain điển hình, mà không liên quan đến các mạng xã hội phi tập trung xử lý với tên người dùng, phân phối nội dung và thông báo. Các nhóm Lens và Farcaster nên xem xét các giả định khác nhau dưới các sự đánh đổi khác nhau. Giao thức Lens Giao thức Lens là một đồ thị xã hội có thể kết hợp được tạo ra bởi người sáng lập và CEO của Aave Stani Kulechov. Giao thức này được cộng đồng điều hành và hiện đang triển khai trên Polygon. Lens được xây dựng xung quanh một số hợp đồng thông minh chính quản lý các khía cạnh khác nhau của tương tác xã hội. - Hồ sơ được đại diện bởi NFTs, các đối tượng chính trong giao thức. Nếu bạn sở hữu một trong những NFT này, bạn sẽ kiểm soát đồ thị xã hội và nội dung. - Hồ sơ chứa toàn bộ lịch sử của tất cả Bài viết, Trích dẫn, Gương, Bình luận và tất cả các nội dung do người dùng tạo ra khác. - Các xuất bản đại diện cho nội dung của giao thức, với bốn loại: Bài viết, Bình luận, Trích dẫn và Gương. Bài viết là các đối tượng cơ bản, trong khi các loại khác là mở rộng của các thực thể cơ bản. Quan trọng nhất, mỗi xuất bản đều có một ContentURI. Về cơ bản, ngoại trừ nội dung như hình ảnh, văn bản, v.v., tất cả nội dung đều nằm trên chuỗi, liên kết với các giải pháp lưu trữ phi tập trung (như IPFS hoặc Arweave, hoặc thậm chí là AWS S3). - Gương, Bình luận và Trích dẫn cho phép người dùng tương tác với các xuất bản thông qua bình luận, trích dẫn hoặc lan truyền nội dung. Do đó, tất cả các tham chiếu đến các mô-đun xuất bản gốc tuân theo cùng một quy tắc (ví dụ, chỉ có người theo dõi mới có thể trích dẫn/bình luận/gương). - Các Hành động Mở cung cấp cho các nhà phát triển một cách để xây dựng các chức năng tùy chỉnh có thể nhúng trực tiếp vào giao thức. Bạn có thể nghĩ về chúng như là các móc được kích hoạt bởi giao thức mỗi khi có điều gì đó xảy ra (ví dụ, Alice có thể thấy rằng Bob đã tip cho cô ấy, vì vậy cô ấy có thể có một chỉ mục để theo dõi thu nhập). Từ đầu, nhóm Lens tập trung vào giao thức chính và để cộng đồng xử lý xây dựng giao diện người dùng, dẫn đến nhiều giao diện người dùng khác nhau, mỗi giao diện với phong cách riêng của mình.

Kết quả là một hệ sinh thái sôi động đã xuất hiện, với một số hỗn loạn khi nhiều dự án nhanh chóng biến mất chỉ trong vài ngày. Tuy nhiên, chúng ta dần thấy một số dự án tích hợp, như buttrfly, hey.xyz và orb đang thu hút sự chú ý.

Sau khi chạy Lens v1 trong một thời gian, L

ENS đã ra mắt Momoka, một hệ thống L3 lạc quan vượt ra ngoài không gian blockchain. Thay vì lưu trữ dữ liệu trực tiếp trên Polygon, họ sử dụng một lớp Data Availability (DA) để giảm chi phí bằng cách đơn giản là tải dữ liệu lên Arweave.  **5. Farcaster** Farcaster là mạng xã hội Web3 khác được xây dựng trên Ethereum, tận dụng các hợp đồng thông minh trên chuỗi và một ma trận mạng ngang hàng dựa trên các "Hub" clients. Tương tự như Lens, Farcaster là mở và đã tạo ra các client khác nhau, với phổ biến nhất là Warpcast được phát triển bởi nhóm Farcaster, cùng với Supercast (với các tính năng trả phí) và Yup (tập trung vào việc đăng bài qua nhiều nền tảng). Vào năm 2022, Varun Srinivasan đã đăng một bài đăng trên blog về "tính phân quyền đầy đủ," giới thiệu các ý tưởng từ đó đã trở thành cốt lõi của kiến trúc và phương pháp của Farcaster. Ý tưởng chính là nếu "hai người dùng trên mạng xã hội có thể tìm thấy nhau và giao tiếp qua các rào cản khác trên mạng," thì mạng xã hội đó đã đủ phân quyền. Để đạt được điều này, cần: - Lấy tên người dùng duy nhất - Đăng bài dưới tên đó - Đọc bài từ bất kỳ tên hợp lệ nào  Farcaster triển khai kiến trúc của mình thông qua một tập hợp các hợp đồng thông minh cốt lõi triển khai trên Optimism: - IdRegistry tạo tài khoản mới, cho phép người dùng chuyển và khôi phục tài khoản Farcaster. Nó cũng tích hợp với ENS, cho phép chủ sở hữu hợp lệ có thể nhận tên người dùng. - Storage Registry cho thuê lưu trữ cho các tài khoản. Giá lưu trữ được định giá bằng USD và chuyển đổi sang ETH bằng một Oracle. Giá cả thay đổi dựa trên cung và cầu. - Key Registry công bố các khóa ứng dụng thông qua các tài khoản, cho phép họ đăng bài trên tài khoản của họ. Như bạn có thể thấy, các hợp đồng thông minh trên không gửi hoặc nhận tin nhắn; trách nhiệm này được ủy thác cho Hubs. Hubs tạo thành một mạng phân phối bao gồm các trường hợp Hubble, với Hubble là một nút được xây dựng bằng Typescript và Rust. Mỗi nút chịu trách nhiệm xác thực, lưu trữ, sao chép tin nhắn và đánh giá các nút đồng đẳng của mình. Xác thực được thực hiện bằng cách xác minh chữ ký hợp lệ của một khóa tài khoản người dùng, ở mức độ tin nhắn. Khi một tin nhắn được xác thực, nó được lưu trữ trong hub thông qua quá trình bất đồng bộ sử dụng phương pháp CRRDT (Conflict-free Replicated Data Type). Sao chép được thực hiện thông qua việc sử dụng đồng bộ hóa diff và giao thức gossip dựa trên thư viện mã nguồn mở libp2p phổ biến. Hubs thường chọn một nút ngẫu nhiên để thực hiện đồng bộ hóa diff, so sánh các băm Merkle trie của các tin nhắn để tìm ra những tin nhắn thiếu. Hubs có một kiến trúc tính nhất quán cuối cùng mạnh mẽ, vì họ có thể xây dựng lại trạng thái bằng cách sử dụng các nút đồng đẳng của mình ngay cả khi ngoại tuyến. Các nút đồng đẳng quan trọng để duy trì trạng thái của giao thức, vì vậy họ đánh giá lẫn nhau. Các nút không nhận thông tin hợp lệ, chậm chạp hoặc gossip quá nhiều có thể bị bỏ qua.  **6. Permissionless** Từ những giao thức và nguyên tắc này, chúng ta thấy xuất hiện các nguyên tố mới. Trong số đó, Frame của Farcaster đã thu hút sự chú ý đáng kể. Frame cho phép chèn trải nghiệm tùy chỉnh vào dòng thời gian của Farcaster. Nó mở rộng tiêu chuẩn Open Graph và biến hình ảnh tĩnh thành trải nghiệm tương tác bằng cách thêm lên đến 4 nút. Khi người dùng nhấn vào một nút, dựa trên việc nhấn nút và dữ liệu người dùng gửi đến máy chủ tạo ra Frame, họ nhận được một hình ảnh mới. Dựa vào điều này, chúng ta bắt đầu thấy nhiều thử nghiệm, như tạo các nhóm, vật phẩm số, và các trò chơi nhỏ triển khai thông qua các Frame này. Bất kỳ máy chủ ứng dụng nào có khả năng hoạt độngTrong nội dung HTML có thể tạo Ra các Khung. Chúng ta đã thấy một số lượng lớn các Khung, như https://framesjs.org/ và https://frog.fm/, cùng với các Khung khác giúp các nhà phát triển tối ưu hóa quy trình.  Sau khi Frames được phát hành thành công trên Farcaster, Lens hiện cũng đang xem xét các sáng kiến tương tự, cho thấy việc có các tiêu chuẩn chung có thể là một yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ. **7. Kết luận** Mạng xã hội phi tập trung vẫn đối mặt với những thách thức đáng kể trước khi đạt được thành công hoàn toàn, bao gồm mở rộng cơ sở hạ tầng để phục vụ thêm người dùng, đơn giản hóa quy trình người dùng mới tạo ví số và trừu tượng hóa phí gas càng nhiều càng tốt. Mặc dù có những thách thức này, chúng ta thấy sự tiến triển đáng kể trong trải nghiệm người dùng tổng thể với Farcaster, tạo ra một cộng đồng trung thành xung quanh nó (ví dụ, với khoảng 50.000 người dùng hoạt động hàng ngày và 350.000 người dùng đã đăng ký). Một yếu tố quan trọng góp phần vào các con số này là sự có sẵn của ứng dụng di động dễ cài đặt và cung cấp trải nghiệm người dùng tương tự như các mạng xã hội truyền thống. Một yếu tố quan trọng khác là tính không cần phép của các giao thức như Farcaster và Lens, cung cấp cho các nhà phát triển một môi trường màu mỡ cho sự sáng tạo và phát triển trên cơ sở các khối và tính năng hiện có. Tương tự như mùa hè DeFi, chúng ta đang chứng kiến một môi trường thử nghiệm động (ví dụ, yup.io là một bộ tổng hợp mạng xã hội phi tập trung, drakula.app là một nền tảng video ngắn, hoặc neynar.com là một công cụ SaaS dựa trên Farcaster), tất cả đều phát triển dựa trên các giao thức này. Các nhà sáng lập hiện có thể bắt đầu xây dựng một kênh phân phối Web3 bản địa cho dự án của họ, cho phép mọi người bắt đầu hành trình của mình thông qua những dự án này, mở rộng từ điểm quan tâm ban đầu của họ để nhúng trực tiếp các ứng dụng hoặc liên kết khác vào dòng thời gian của họ (ví dụ, thông qua Frames). Đồng thời, các ứng dụng thu hút người dùng mới có thể phục vụ như một vòng lặp phản hồi cho phần còn lại của mạng xã hội phi tập trung, mở ra một chu kỳ phản hồi tích cực.